چرا حجاببانها به مسئلهای ملتهب در جامعه تبدیل شده اند؟!
تاریخ انتشار: ۷ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۸۴۴۰۵
فرارو- راهروهای پرجمعیت ورودی و خروجیهای مترو و واگنهای کمی فرسوده آن، از مدتها پیش در کنار مسافران درون شهری، میزبان دستفروشان و حتی متکدیان است. اما اخیرا گروهی جدید نیز به جمعیت مترو اضافه شدهاند؛ «حجاببانان».
به گزارش فرارو، شاید بیراه نباشد اگر حجاب بانان را گروهی بنامیم که هیچ نهادی آنان را به رسمیت نمیشناسد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون و در دهههای مختلف، گشتهای گوناگون با اسامی متفاوت، در راستای حفظ حجاب در جامعه ایران، فعالیت کرده اند، گشتهای بسیج و کمیته انقلاب اسلامی به ویژه در دهه ۱۳۶۰ فعالیت گستردهای داشتند. مدتی بعد و در دهه ۱۳۷۰ این گشتها کمرنگتر شدند و گشتهای رسمی تری در قالب نیروی انتظامی وارد جامعه شد. در دهههای ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰، گشت ارشاد (باز هم به عنوان زیر مجموعهای از نیروی انتظامی) وارد خیابانها شد. میان تمام این نیروهای تذکردهنده و بعضا دستگیرکننده، یک وجه مشترک وجود داشت؛ همه متعلق به یک سازمان و نهاد مشخص بودند و نیروهای این گشتها تحت پوشش سازمان، ارگان یا نهاد بالا دستی خود فعالیت میکردند.
اکنون با حضور حجاببانها در خیابانها و متروهای شهرهای بزرگ، یک پرسش مهم مطرح است؛ بالاخره حجاب بانها از کجا آمده اند؟ طبیعتا مردم پاسخ این سوال را از روسا و مدیران شهرداری، وزارت کشور، نهادهای انتظامی و نظامی و امثالهم میپرسند. اما پاسخها اغلب مبهم و فاقد قبول مسئولیت از سوی نهاد مشخصی است.
احمد وحیدی وزیر کشور درباره حجاب بانان گفت: «طبق قوانین کشور رعایت حجاب الزامی است و عموم مردم نیز به این امر اهتمام دارند. در قوانین ومقررات، وظایفی برای نهادها، دستگاهها و عموم مردم برای بهبود وضعیت حجاب و نیز مواجهه با عدم رعایت پوشش قانونی مشخص شده است. از این رو ضمن قدردانی و سپاسگزاری از دستگاهها و آحاد کسانی که به وظایف خود در این خصوص عمل میکنند، یادآور میشوم که امر به معروف و نهی از منکر لسانی وظیفهای همگانی است و دارای مجوز عام و قانونی بوده و نیازی به مجوز خاص ندارد. وزارت کشور برابر قانون از آمرین به معروف و ناهیان از منکر حمایت میکند.» با توجه به سخنان احمد وحیدی با وجود این که وزارت کشور حامی حجاب بانان است، اما عملا مجوزی در این خصوص صادر نکرده است. این درست همان موضعی است که شهرداری نیز تکرار کرده است.
علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز حجاب بانها را گروهی مجزا از کادر اداری شهرداری معرفی کرد و گفت: «شهرداری مجوز این کار را نداده است و به صورت خودجوش، این کار از سوی مردم شکل گرفته است. اقدامی که از سوی مردم صورت گرفته مثل این میماند که کسی در خیابان امر به معروف و نهی از منکر میکند. آیا به آنها مجوز داده اند. این نکته را نیز اضافه کنم، شهرداری تمهیداتی را در نظر گرفته که که منجر به مشکلات و بی نظمی نشود. یکی از این تمهیدات، بحث هماهنگی است که امیدواریم به اختلال کشیده نشود. نظم و انضباط چارچوبهای مترو مهم است. ارائه خدمت به مردم نیز برای ما اهمیت دارد. ولی اگر کسی در مترو بخواهد امر به معروف و نهی از منکر کند، آیا میتوانیم بگوییم این کار را انجام ندهد؟ این بحث، کاملا خودجوش از سوی مردم شکل گرفته است. در مترو نظم قانون برای ما اهمیت دارد و اگر این امر در مقام کلام و شروط امربه معروف و نهی از منکر باشد هیچ اتفاقی پیش نمیآید.»
بعد از وزارت کشور و شهرداری، برخی تصور کردند شاید حجاب بانها از سوی سازمان تبلیغات اسلامی به کار گرفته شده اند و قرار است در همین راستا فعالیت کنند. اما این گمانه زنی نیز غلط از کار درآمد. مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی، هنوز هیچ واکنشی در باره حجاببانها نداشتهاند و با سکوت معنادار از پذیرش مسئولیت در این زمینه، خودداری کردهاند.
به این ترتیب همچنان پرسش ثانویه برخی ناظران مطرح میشود که: «این گروه، اگر مجوز دارند، مجوز خود را از کجا گرفته اند و اگر مجوز ندارند پس چطور در مترو، که یک مکان تحت سرپرستی شهرداری است به راحتی تردد و فعالیت میکنند، آن هم در شرایطی که حتی دستفروشها هم بدون اجازه ماموران انتظامات مترو حق نشستن در ایستگاهها را ندارند و مدام تذکر میگیرند که ایستگاهها را ترک کنند.»
احمد صادقی، عضو شورای شهر تهران، در این باره میگوید: «من خیلی اطلاعی ندارم، اما درباره بحث حجاب بانها شهرداری به تنهایی تصمیم نمیگیرد و مجموعههای مختلف با هم تصمیم میگیرند. آقای شهردار هم طبق مصاحبهای که کرده اند، این اقدام را خودجوش خوانده و گفتند آنها یک درخواست کردند تا بر اساس آن درخواست امر به معروف در مترو انجام میدهند. اینکه این افراد از کدام مرجع مجوز گرفتند مشخص نیست.» محسن هرمزی، معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران و سرپرست شرکت مترو از دیگر چهرههایی بود که در واکنش به شرایط موجود گفت: «ما حجاب بان نداریم. آن که شما میگویید کارکنان یگان حفاظت اند. لباس فرم مشخصی میپوشند که پشت آن کلمه یگان حفاظت نوشته شده است و از ورود مردان به واگن زنان ممانعت میکنند.»
از پیچیدگیهای قانونگذاری تا چالشهای اجراموضوع صیانت از حجاب در کشور، در تاریخ معاصر ایران نه تنها تازگی ندارد بلکه با وقایع تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پرشماری همراه بوده است، از دوران مشروطه و قاجار تا دوران پهلوی و سپس سالهای پس از انقلاب اسلامی، مسئله حجاب فراز و نشیبهایی را تجربه کرده که عمدتا بر محور مسائل فرهنگی و عقیدتی استوار است. اما مسئله حجاب در کشور از تابستان گذشته و درگذشت مهسا امینی با حساسیتهای بیشتری دنبال میشود.
کنترل وضعیت پوشش در ایران، به فعالیت گشتهای ارشاد محدود نمیشود و از مدتی پیش به شماره تماس رانندگانی که خود یا سرنشینان خودرو آنان بی حجاب باشند، پیامک کشف حجاب ارسال میشود. این طرح نیز در بحث اجرا و جریمه با حواشی مختلفی همراه شد. برای مثال برخی رانندگان مرد که پیامک کشف حجاب میگرفتند اظهار میکردند که همسران آنان محجبه و چادری هستند و برخی دیگر میگفتند در ساعاتی که پیامک کشف حجاب داشتند اصلا در خیابان نبوده اند.
حجتالاسلام محمدحسین طاهری آکردی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور یکی از افرادی است که در دفاع از حجاب بانان، اصل هشتم قانون اساسی را مطرح کرده است که در آن، نظارت مردم بر مردم، مورد تأکید قرار گرفته است. وی با اشاره به حضور گروهها و تشکلهای تذکر لسانی در سطح شهرهای بزرگ گفته است: «اخیرا جمعی از گروههای انقلابی و مردم دغدغهمند بدون هیچ چشم داشتی آن هم در شرایطی که بسیاری از نهادهای دولتی گرفتار خلأ بوده و منتظر تصویب لایحه عفاف و حجاب هستند، کار خیر تذکر لسانی را با هماهنگی دستگاهها و نهادهای مختلف همانند سپاه، بسیج، فراجا، شهرداری، دادستانی و... در سطح شهر آغاز کردهاند. حتی به ستاد امر به معروف و نهی از منکر جهت آموزش در بحث تعامل و گفتار با دیگران مراجعه کرده و ما نیز آموزشهای لازم را دادهایم. مباحثی درباره مجوز داشتن یا نداشتن این گروهها مطرح شده است. مگر کار خیر مجوز میخواهد؟ برای نمونه اگر گروهی تصمیم بگیرد، در محله خود کار خیری انجام داده و مشکلی را حل کنند، باید مجوز بگیرد؟ مجوز برای جاهایی است که افراد میخواهند تجمع کرده و اعتراض و شعاری دهند.»
همزمان با افزایش تعداد حجاب بانهایی که به روایت دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر، آموزش دیده اند، شائبهها درباره علل یا منشاء حضور این افراد نیز روند صعودی دارد. رسانههای مختلف نیز در این باره گمانه زنیهایی مطرح کردند. روزنامه اعتماد در گزارشی در شماره یکشنبه ۵ آذر ماه خود، تصویر بخشی از یک بخشنامه «خیلی محرمانه» را منتشر کرد؛ سندی محرمانه که باعث شد دادستانی تهران علیه روزنامه اعتماد به دلیل انتشار آن اعلام جرم کند. پس از این اتفاق، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر در اظهاراتی جدید، تعداد نیروهای حجاببان را بیش از ۲۸۵۰ نفر اعلام کرد. وی گفت: «براساس آخرین گزارشی که چندی پیش به ما دادند، حدود ۲۰۰ هزار تذکر داده بودند. براساس گفته خودشان مشکل بالای ۹۷ درصد افراد با تذکر اولیه حل شده و به درگیری، مشاجره و... نکشیده است. اما ۳ درصد از ۲۰۰ هزار نفری که به آنها تذکر حجاب داده شده مشکلشان حل نشده است.» البته دبیر ستاد امر به معروف اشاره نکرده است که افرادی که با تذکر لسانی اقدام به استفاده از پوشش حجاب نکرده اند، با چه تذکر یا واکنشی دیگری مواجه شده اند یا اصلا تذکر دیگری گرفته اند یا خیر.
در کنار حضور حجاب بانان در کشور از مدتی پیش، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دنبال تدوین قوانین در خصوص صیانت از حجاب در جامعه بودند. اما تدوین لایحه حجاب اصلا تکلیف سادهای برای مجلس نبود. در مرحله نخست، قوه قضائیه به فوریت لایحهای تدوین کرد و در ۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ به دولت ارائه داد. این لایحه تنها دو هفته در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و در ۱۸ خرداد سال جاری به تصویب رسید. اما با ورود این لایحه به شورای نگهبان، این شورا، لایحه حجاب و عفاف را با ۱۰۹ ایراد و ۲۳ غلط املایی در متن لایحه به مجلس شورای اسلامی بازگرداند.
ایرادهای شورای نگهبان به لایحه حجاب، پرده از پیچیدگیهای ورود به مسئله حجاب برداشت. مطابق تبصره ۱ ماده ۴۷ این لایحه، «بدپوششی در مورد زنان عبارت است از پوشیدن لباس بدننما یا تنگ یا لباسی که قسمتی از بدن پایینتر از گردن یا بالاتر از مچ پا یا بالاتر از ساعد دستها دیده شود.» در ایراد شورای نگهبان آمده است: «منظور از واژههای "تنگ" در تبصره ۱ و "بدننما" در تبصرههای ۱ و ۲، از این جهت که حدود و کیفیت آن مشخص نیست، ابهام دارد.» مطابق ماده ۵۴، کلیه جریمهها یا جزاهای نقدی مستند به رأی قطعی لازمالاجرا حسب مورد توسط قوه قضائیه یا فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) به بانک مرکزی اعلام میگردد. درصورتی که موجودی حساب متخلف کفایت پرداخت وجه را نداشته باشد موجودی حساب کسر و مبلغ باقیمانده بهعنوان بدهی وی در سامانه بانک مرکزی ثبت و در اولین زمان ممکن از حساب فرد برداشت و به حساب خزانهداری کل کشور واریز میشود، در تمامی موارد فوق امکان اجرا از طریق اجرای احکام دادگستری به استثنای موارد بازداشت یا جلب وجود دارد که در این موارد اجرا نمیشود. شورای نگهبان در ایراد خود به این ماده گفته است: «حکم این ماده از جهت شمول نسبت به مواردی که وجوه موجود در حساب، متعلق به شخص صاحب حساب نبوده است و همچنین نسبت به مخارج ضروری زندگی اشخاص، ابهام دارد.»
در حال حاضر، این موضوع که آیا حجاب بانها صرفا در حد تذکر لسانی امر به معروف خواهند کرد یا در آینده با شرح وظایف گسترده تری فعالیت میکنند درست به اندازه منشاء فعالیت آنان مبهم است. فارغ از چالشهای بحث قانونگذاری، به نظر میرسد اقداماتی مثل پلمپ کردن مراکز خریدی که حجاب در آنها رعایت نمیشود، نیازی به تصویب لایحه حجاب ندارد. رئیس قوه قضائیه ۸ ابان ماه، با تاکید مجدد بر آنچه که او «مقوله مقابله با ناهنجاریهای اجتماعی بویژه در بحث عفاف و حجاب» نامید، گفت: «دادستانها و مقامات ذیصلاح قضائی میتوانند اجرای قانون در بحث مقابله با ناهنجاریهای اجتماعی را از فراجا (فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی) مطالبه کنند و فراجا و وزارت کشور نیز در این عرصه به میدان بیایند. نباید منتظر تصویب لایحه مرتبط با عفاف و حجاب ماند بلکه همانطور که بارها تاکید کردهایم باید در این زمینه از ظرفیتهای قانونی موجود بهره گرفت.»
منبع: فرارو
کلیدواژه: حجاب بان حجاب اسلامی گشت ارشاد مترو قیمت طلا و ارز قیمت موبایل ستاد امر به معروف و نهی از منکر دبیر ستاد امر به معروف شورای نگهبان حجاب بان ها حجاب بانان وزارت کشور تذکر لسانی لایحه حجاب شده اند گشت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۸۴۴۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خیز اصلاح طلبان رادیکال به سوی خیابان به بهانه طرح نور/ روزنامه آرمان ملی: مسئله مذاکره با آمریکا و حجاب باید حل شود!
اصلاحطلبان رادیکال به دنبال جهت دهی خشم عمومی با هدف بازگشت به خیابان هستند!
سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارشها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل با نام «ویژههای مشرق» شما را در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامههای کشور قرار میدهیم.
در این ویژهنامه، نگاهی به آخرین مواضع جناحهای سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته میشود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافتهای مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید
************
روزنامههای امروز دوشنبه دهم اردیبهشت در حالی چاپ و منتشر شد که ایران پادشاه فوتسال آسیا، «نتانیاهو» در هزارتوی بحرانها، خاک تشنه سیستان و حوتشی شورای شهر حین سخنرانی شهردار تهران و زمزمه استیضاح در بهشت در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
تاملی بر کنش های سیاسی- رسانه ای اصلاح طلبان در خصوص طرح «نور» بیانگر آن است که آنان این طرح را به عنوان یکی از فرصت های کنشگری خود در فضای سیاسی- اجتماعی تفسیر کرده و بر این باورند قطبی سازی در این حوزه سیاستورزی از دریچه اجتماعی هستند.
روزنامه آرمان ملی در گفتگو با حسین انصاری راد نماینده تندرو در مجلس ششم مسئله حجاب و گفتگو با آمریکا را به طرز عجیبی به یکدیگر پیوند داده و نوشته است:
در شرایط کنونی این هسته چهار خط قرمز برای خود ترسیم کرده است. مسأله اول مذاکره با آمریکاست. دوم موضوع حجاب است. سوم مسأله محبوسین و چهارم موضوع نظارت استصوابی است. در واقع اگر قرار است تغییر مثبتی در آینده صورت بگیرد باید تغییری در نگرش های موجود صورت بگیرد. هسته مرکزی قدرت باید تلاش کند در این چهار موضوع تجدید نظر کند. این تجدید نظر نیز می بایست در راستای منافع ملی و خواسته های مردم صورت بگیرد. بدون تردید در شرایط کنونی یکی از چالش های مهم کشور در عرصه بین المللی است. این در حالی است که مذاکره با آمریکا و کاهش تنش با این کشور تا حدودی می تواند این چالش ها را کاهش بدهد!
روزنامه هممیهن نیز به نقل تقی آزاد ارمکی جامعه شناس اصلاحطلب به طرح مسئله عبور زنان از قواعد حجاب پرداخته و مینویسد:
اعتراضات در ایران ابتدا مستقیم و رودررو نیست، اعتراضات به شکل دیگر انجام میشود، مثلا به جای اینکه زنان به پوشش بیشتر ترغیب شوند به سمت تغییر الگوهای پوشش میروند، اتفاقی که در دوسال اخیر افتاده است.
آزاد ارمکی با بیان ان ادعا که عبور زنان از قواعد جمهوری اسلامی الان در تمام ایران حتی شهرهای مذهبی و شهرهای کوچک هم دیده میشود، افزود: این موضوع در حال گسترش است. زنان به جای اینکه درگیر شوند، افراد دیگر را هم به عبور از حجاب دعوت میکنند. این اتفاق عجیبی است که گشت ارشاد ناخواسته باعث آن میشود. از سوی دیگر نارضایتی که در خیابان ایجاد میشود، به خانواده انتقال مییابد و خانوادهها در گروههای اجتماعی دچار تغییر رفتار میشوند، که اگر این بگیر و ببندها باعث اتفاق دیگری شبیه به مرگ مهسا شوند، آنوقت دیگر نمیتوان آن را کنترل کرد. اتفاقی شبیه به مسمومیت دختران در مدارس میتواند تبدیل به جریان خطرناکی شود و اعتراض اجتماعی را به سمت خشونت آمیز و غیر قابل کنترلی ببرد.
روند کنشگری اصلاح طلبان در این رابطه با ایجاد خشونت در خیابان و تئوری پردازی برای آن چند نکته قابل توجه دارد، این جریان تلاش دارد همچنان از کلیدواژه «گشت ارشاد» به جای طرح «نور» در فضای رسانه ای استفاده کرده و به نوعی تصویر گذشته را بر طرح نور غالب سازد.
اصلاح طلبان طی این جهت دهی می کوشند تا جامعه را جامعه معترض، ناراضی و بدبین تعریف کنند که با طرح نور عصبانی تر می شوند. نکته قابل توجه اینکه اصلاح طلبان در حال جهت دهی به این موضوع هستند که مخالفان باید دو اقدام را انجام دهند یکی بروز خشم در صحنه و دیگری بروز خشم خود در حوزه هایی که قدرت دارند!
این جریان در راستای ایجاد جبهه مخالفان و دگرسازی از نیروی انتظامی به عنوان مجری قانون تلاش می کنند که این نیرو را درصدد کنترل شهر بازنمایی کنند.
عباس عبدی نیز در روزنامه شرق توصیه ویژه به مسئولان کرده و نوشته است:
اینکه کسانی خود را دانا به دستورات خدا دانسته و از این منظر بخواهند به مردم امر و نهی کنند، جوابگوی نسل جدید نیست. این استدلالهای درون دینی شاید برای گروههای حوزوی مناسب باشد. برای مقابله با بیحجابی همه اصول و قواعد شرعی، حقوقی، سیاسی و نیز اجرایی و انتظامی را دچار اختلال جدی میکنند تا این پدیده رخ ندهد در حالی که اندکی تامل نشان میدهد که احتمال چندانی برای تحقق این هدف، نه تنها وجود ندارد، بلکه بسیار پرهزینه خواهد بود!
برخی اصلاح طلبان ضمن تجویز نافرمانی مدنی بر عبور از قواعد حجاب و نیز تغییر الگوهای پوشش در سطح جامعه تاکید دارند.
بررسی این مطالب اما بیانگر آن است که اصلاح طلبان تلاش دارند تا در راستای راهبرد امر اجتماعی خود و ارتباط گیری با طیف جوانان و زنان بر روی مساله حجاب و پوشش متمرکز شده و به تعبیر خود اعتراض به حاکمیت را در این عرصه دنبال نمایند.
این طیف بر این باور است با صید با تولید سوژه های لازم امکان به عقب راندن تصمیمات حاکمیتی در موضوع حجاب و در نتیجه شکستن تابوی اقتدار نظام فراهم می آید، از جانب دیگر باید به این نکته نیز اشاره داشت که اصلاح طلبان به بهانه مبارزه خود با حاکمیت علاوه بر ایجاد تنش اجتماعی در خلال یک اقدام قانونی عملا می کوشند بخشی از مردم را هزینه منافع جریانی و سیاسی خود نمایند.